نسبت بین کادر و تشکل چگونه است؟

تشکل چیست؟

در قالب دینی تشکل را به این صورت تعریف می‌کنیم: 

«مجموعه‌ای با اعتقادات مشترک، برای تحقق اهداف اعتقادی مشترک، با استفاده از روش‌های اعتقادی مشترک» 

بنابراین اگر فرضا تشکلی باشد که اعتقادی بودن روش‌ها برایش مهم نیست و معتقد است همین که هدف اعتقادی باشد، همین که عنصر مشترک مسائل اعتقادی باشد، کافی است، تشکل نیست.

کادر چیست؟

این کلمه فرانسوی است، معادل دقیقش در زبان فارسی می‌شود «چهارچوب»؛ در تشکل «کادر به افرادی گفته می‌شود که این افراد خودشان منظم‌اند و استاندارد‌اند و موجب انتظام سایر افرادی می‌شوند که به این تشکل پیوستند.»

مفهوم دینی کادر

 اگر بخواهیم از مفهوم دینی کادر صحبت کنیم شاید بشود تحت عنوان «السابقون» آن را تعریف کرد؛ «السابقون» یعنی کسانی که در عقیده و عمل برتر از سایرین هستند که نیت هم جزو همین عقیده و عمل است و می‌توانند موجب استاندارد شدن رفتارهای سایر کسانی بشوند که جزو مومنین هستند و می‌توانند در زمره السابقون قرار بگیرند.

نمونه هایی از کادر دینی

حضرت مسیح (ع) حواریونی داشت که این حواریون در واقع کسانی‌اند که کادر ایشان به حساب می‌آمدند. 

پیامبر اکرم (ص) نیز اصحاب خاصی داشتند که این اصحاب خاص کسانی بودند که سایر اصحاب و سایر مخاطبین را صورت‌بندی می‌کردند و با این تعابیر از آن‌ها یاد شده، کسانی که پیامبر به آن‌ها وعده بهشت قطعی داده‌اند مثل سلمان و مقداد و عمار و ابوذر و ... اصحاب خاص.

 امام صادق (ع) چهار-پنج نفر اصحاب خاص داشتند که بقیه را به آن‌ها ارجاع می‌دادند. بسیار پیش می‌آمده است که کسی محضر امام صادق (ع) می‌رسید و ایشان می‌فرمودند نزد هشام‌بن‌حکم برو یعنی عمدا امام به آنها ارجاع می‌داده‌اند و اینها کسانی بودند که می‌توانستند بقیه مخاطبین را استاندارد‌سازی و صورت‌بندی بکنند.

نسبت بین کادر و تشکل

بعضی از تشکل‌ها به حسب افرادی که دارند حتما به کادر نیاز دارند و بعضی از تشکل‌ها می‌تواند بر اساس ماموریتی که دارند کادر‌محور نباشند، بلکه عمومی باشند. یک مثال قرآنی؛ قرآن یک‌جا می‌فرماید: «فلولا نفرٌ من کل فرقةٍ» از هر گروهی افرادی بیایند در دین تفکر کنند. قرار است یک کار خاصی انجام بدهند. اما یک جای دیگر هم هست که می فرماید: «مومنین بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر» این‌جا مومنین یک تشکل فراگیرند که این تشکل کار ویژه‌اش در این‌جا اجرای امر‌به‌معروف‌و‌نهی‌از‌منکر است، اما به عهده فرد خاصی گذاشته نشده هر‌کسی که در آن لحظه نسبت به آن معروف یا منکر وقوف شرعی داشته باشد و احتمال تاثیر بدهد وظیفه دارد که انجام بدهد. به همین خاطر در نگاه دینی با توجه به این که تشکل چه می‌خواهد بکند؟ ممکن است به کادر نیاز داشته باشیم یا نه.

ملاک نیازمندی تشکل به کادر

ملاک نیازمندی تشکل به کادر، بحث فراگیری و بحث تخصصی‌بودن است؛ هر‌چه کار تشکل فراگیرتر باشد کادر نمی خواهد، هر‌چه تخصصی‌تر باشد کادر می‌خواهد، به همین علت می‌گوییم اگر تشکلی با تعریف دینی مذکور، بخواهد کار ویژه، یعنی نقش مشخصی داشته باشد بر اساس آن نقش مشخص، بر مبنای اهدافی که اعتقادی و تعریف شده هستند، نیازمند به کادر است.

سخنرانی دکتر کوشکی